De Grote Meester van de Tijd

Hand gemaakte horloges

Deel I

David Chokron

Amsterdam, 16 november 2021— Philippe Dufour is niet bepaald de meest bekende horlogemaker ter wereld. Toch wordt hij door kenners geroemd. Een bezoek aan hem en zijn studio in de Zwitserse Jura, zou een adembenemende exercitie zijn, maar journalisten komen bij hem er niet meer in. Toch geeft hij een waardevolle les in het inrichten van je leven en antwoord te vinden op de vraag wat Tijd uiteindelijk is. Want eerst is er niets, maar na geduldig uiterst precisie werk doemt er licht aan de horizon. Het mechanisme gaat draaien en plotseling is het daar: de Tijd.

Philippe Dufour, is de productie van zijn referentiemodel, de Simplicity aan het herstarten. 

Twintig uitzonderlijke en met de hand gemaakt exemplaren, zonder computer en met een druppelaar, die de wereld van de liefhebbers in beroering brengen en het zwijgen opleggen. Hun adem wordt hen ontnomen.

Hoewel bijna volledig onbekend bij het grote publiek en weinig bekend bij hen die zeggen de wereld van het horloge maken te kennen, is Philippe Dufour een van hen. 

Horlogemakers, handelaars, klanten, ze maken allemaal de reis naar zijn dorp Solliat, een stad van enkele tientallen inwoners in de Joux-vallei, verloren in de Zwitserse Jura. Om kennis te maken met de Maestro van de Tijd, die geen interviews meer wil geven aan journalisten.

Het is daar dat hij, zonder computers of automatisering, met zijn kenmerkende manier en druppelende olie horloges met de hand creëert, en werkelijk: alleen met de hand. En dat doet hij met zo’n grondige, manische ambachtelijke zorg dat ze als maatstaf gelden voor wat in het vak ‘goed werk’ wordt genoemd. Het is magie.

Philippe Dufour werkt op de ouderwetse manier, handmatig, en bestendigt de mythe van de boerenklokkenmaker van besneeuwde valleien in Zwitserland.

In zijn werkplaats op de boerderij is hij uitgerust en hij maakt er 500 horloges per jaar, terwijl hij vroeger amper meer dan een tiende produceerde. 

Philippe Dufour is een niche in een niche”, legt Laurent Picciotto uit, die de Parijse boetiek Chronopassion runt, gespecialiseerd in uitzonderlijke van horloges.

Zijn aanpak is complex en als hij de regels van de traditie tot het uiterste drijft, zijn zijn horloges eenvoudig, zonder een glamour effect. Ze zijn zo zeldzaam en gewaardeerd dat hun veiling beoordelingen en classificaties een ongelooflijke wending hebben genomen.

Aan het einde van de jaren 80 zorgden de Japanse quartzhorloges voor het verdwijnen van de meer gecompliceerde horloges, die kenmerkend zijn voor de regio. Philippe Dufour, begonnen als restaurateur van klassieke horloges, krijgt dan echter een van die zeldzaam gekke opdrachten die een carrière kunnen maken. Of soms breken.Audemars Piguet vroeg om vijf grote bel bewegingen in hun horloges, de heilige graal van gecompliceerde horloges. Zes jaar deed-ie erover om ze te leveren. Toen, in 1992, slaagde hij erin dit uurwerk terug te brengen tot de proporties van een polshorloge, iets wat ongekend is aangezien dit mechanisme complex, delicaat en, naar men aannam, noodzakelijkerwijs omvangrijk was. Zeg maar onmogelijk.

In 2000 lanceerde hij zijn eigen Simplicity, een horloge met uren, minuten, seconden en niets meer, dat hij inschreef in de traditie van handmatig vakmanschap in de valleien van de horlogemakerij. Eenvoud van constructie, schoonheid van afwerking, de 200 exemplaren die hij heeft gebouwd, op een totaal van 230 horloges in bijna dertig jaar, zijn populair bij een kleine kring van liefhebbers.

Zeer klein van formaat spreken zijn horloges vooral aan in Japan, waar veel fijne kenners hem letterlijk vereren, en in China, waar een klantenkring op zoek naar het hoogtepunt opduikt in de jaren 2000. 

Deze twee landen worden gekenmerkt door bescheiden polsmaten en een smaak voor horloges met een bijpassende diameter. In de jaren 2010 verspreidde zijn faam zich tot ver buiten de kring van deze oorspronkelijke kopers toen nieuwe horlogemakers van topklasse hun investeringen en erfgoed bevestigden.

Zonder leveringsdatum garantie

Philippe Dufour heeft de marketing van zijn horloges lange tijd aan anderen toevertrouwd, een triviaal verhaal in de valleien waar de ambachtsman, degene die de roem heeft, een zeer klein en mager deel van de taart terugkrijgt.
Hij raakte op de een of andere manier bevriend met een zekere Claude Sfeir en veranderde op dat moment zijn aanpak. Hij vertrouwt Claude Sfeir de bedrijfsvoering toe in 2020. Deze Libanese juwelier, gevestigd in de Golf sinds de jaren 1980, is een specialist in gekleurde diamanten en een van de meest invloedrijke verzamelaars van fijne uurwerken ter wereld. Aan de ene kant een meester in zijn kunst, veeleisend en eenzaam. Aan de andere kant een sluwe zakenman, verlichte en obsessieve verzamelaar, met schijnbaar grenzeloze middelen. Met het risico rechter en partij te zijn.

Philippe Dufour heeft altijd geopereerd zonder marketing, zonder communicatie. Hij denkt dat als het goed is gedaan, het wel moet verkopen”, vervolgde Laurent Picciotto.

De verandering is nu alleen ingrijpender en maakt deel uit van een waarderingsstrategie die vrijwel identiek is aan die van de kunstmarkt. 

Een reeks veilingen heeft sindsdien ook de manier veranderd waarop de wereld naar zijn horloges kijkt.

In 2017 brachten zijn Simplicity tussen de $ 250.000 en $ 325.000 op, al bijna tien keer hun aankoopprijs. In 2020 stijgen ze naar 450.000, dan 660.000 dollar of 544.000 euro. Een ideaal traject om zowel de associatie tussen de twee nieuwe vrienden, Dufour en Sfeir, aan te kondigen. En daarnaast de lancering van een langverwachte Simplicity-jubileumserie. Het getal 0/20 in roze goud ging op 8 november in Genève voor het astronomische bedrag van 1.250.000 euro onder de hamer.
“De volgende tien zijn gereserveerd voor verzamelaars die al eigenaar zijn, één per land”, legt Claude Sfeir uit.

De laatste tien werden door loting toegekend. “Ik heb meer dan 50.000 e-mails ontvangen van over de hele wereld, mensen vertellen in deze berichten hun levensverhaal, verhalen over ouders, kinderen en kleinkinderen en de betekenis van de horloges voor hen”, aldus de juwelier. 

Elke serie van tien Simplicity wordt geleverd over een periode van vijftien maanden. Klanten hebben gekocht zonder zelfs maar een foto te zien van het horloge dat ze zullen ontvangen, zonder garantie van de leveringsdatum en, meer verrassend, de prijs.

De kenners en liefhebbers zullen hun horloge natuurlijk niet verkopen, weet Claude Sfeir zeker. Wat betreft de anderen, de weddenschappen zijn niet meer van toepassing. 

“Philippe Dufour loopt het risico klanten aan te trekken die minder geïnteresseerd zijn in het object op zich.”, waarschuwt Laurent Picciotto. 

Het is moeilijk te weerstaan als het verschil tussen de aankoopprijs en de verkoopprijs, conservatief een factor 15 is.

David Chokron is journalist in Parijs

Einde Deel I

Lees ooch: Het Geheim van de Meester van het Universum