The Story of Life Again

Vertel je Verhaal

Deel II

door A. van Veelen

Amsterdam 28 juni 2021–Wie praatjes verkoopt, schiet zichzelf in de voet.

Je brandt je vingers ergens aan. Zie ook, de influencer zonder achternaam.
Nul ervaring met Chinese mondkapjes inkopen, en toch praatte hij honderd miljoen los bij het ministerie van Volksgezondheid. „Eigenlijk is het zijn persoonlijke merk dat hij te gelde wist te maken”, schreef Casper Thomas in een scherp stuk. i

Inderdaad: ook hij is een kind van zijn tijd, alumnus van de zogenaamde BKB-generatie, vernoemd naar de BKB-academie, de leerschool in luchtkastelen („BKB vertelt verhalen”, aldus de website).

Maar hij had niet kunnen gedijen zonder de tijdgeest, zonder de ambtenaren die zo bang waren voor negatieve beeldvorming – lees: een paar tweets – dat ze hem miljoenen toewierpen voor mondkapjes waarvan ze toen al wisten dat ze niet meer nodig waren.

De rot zit dus dieper:in de tijdgeest.

We ademen de vergiftigde lucht allen in.

Op sociale media zijn wij allen die onze levens mooier voorspiegelen dan ze zijn, in de hoop… Ja, waar hopen we eigenlijk op?

Gaan we die zichtbaarheid ooit cashen?
En dan?
Centen tellen met een kapotte ziel?

En ik zou hier graag het einde verkondigen van het tijdperk van personal branding, dat onkruid uit de ‘Age of the Individual’. We maken immers de kentering mee van ik naar wij. Maar het onkruid is hardnekkiger dan ik dacht.
Die van PvdA-Kamerlid Habtamu de Hoop ging viraal. Hij vertelde hoe hij als baby te vondeling was gelegd in de Ethiopische hoofdstad Addis Abeba en daarna geadopteerd door zijn „Fryske heit en mem”. Koppelde daar een verhaal aan over Nederland als land van kansen. Prachtig! Roerend!
Ik las later pas dat hij eigenlijk moest speechen over EHBO in het onderwijs.
Je eerste Kamer Toespraak was vroeger een inhoudelijk verhaal over een agendapunt.

Maar nu, constateerde de krant, zijn het vaak „getuigenissen, ongevraagde presentaties van de eigen afkomst en overtuigingen”.

Simone Kerseboom van Forum voor Democratie begon over haar Afrikaner voorvaderen, om via de VOC uit te komen bij het agendapunt: klimaattransitie.

Debuterend Kamerlid Hans Smolders zou spreken over de hondenbelasting maar begon eerst over zijn tijd bij de ijshockeyclub Tilburg Trappers en over zijn longoperaties. Daan de Kort (VVD) was aan de beurt om te spreken over het pensioensstelsel, maar begon over zijn blindheid. Lisa van Ginneken van D66 zou speechen over het identiteitsbewijs, het administratieve document dus, maar sprak over haar eigen identiteit.

Als eerste openlijke transgender vrouw in het hart van onze democratie.”

Wat een rijkdom: zoveel mensen uit zoveel uiteenlopende groepen die ons vertegenwoordigen. Of… vertegenwoordigen ze vooral zichzelf?

Identiteitspolitiek is vaak maar nauwelijks te onderscheiden van personal branding. Het merk You in een politiek jasje.
Het Ik gecamoufleerd als groepsvertegenwoordiging.

Ik zeg het met liefde.

Kamerleden moeten opvallen of ze verdwijnen in het niets.

Maar ik vrees ook dat ze zichzelf gevangen zetten in hun eigen hokjes. Ze zijn voortaan die vondeling, die transgender, dat hoofddoekje, die longpatiënt. De rest valt weg. Ze worden zichtbaar en tegelijk onzichtbaar.
Want hokjesdenken maakt slechtziend. Je bekijkt een groepsfoto van een uitgeverij, bedrijfsuitje, krantenredactie. Je kijkt niet meer, je telt, je vinkt: kleur, geslacht.

Het grote voordeel van hokjes, zie Ikea-kasten, is overzichtelijkheid. Het grote nadeel, zie opnieuw Ikea, is de eenvormigheid. Als ieder mens met een uniek verhaal komt, valt niemand echt meer op.
Je valt inmiddels wél op als je stug je werk doet. Zoals Kamerlid Pieter Omtzigt. Hij zorgde ervoor dat de ernst van de toeslagenramp doordrong tot de verantwoordelijke ministers. Maar toen ze die ernst begrepen, was hun eerste reflex niet: hoe redden we de getroffen landgenoten uit het puin? Maar: hoe gaan we schade aan ons merk voorkomen? Ze waren, zoals Omtzigt later schreef: „Geobsedeerd door de beeldvorming.”

Die obsessie merk je ook aan de groei van de communicatie-industrie.

Onder het kabinet-Rutte III nam het aantal communicatiemedewerkers met een kwart toe: in totaal hebben de ministeries nu ruim achthonderd fulltime beeldvorming medewerkers in dienst.
Dat leger van uitleggers en mooipraters is vooral een signaal van de groeiende onzekerheid.

Ook voor een samenleving geldt: we houden ons gevangen in de verhalen die we vertellen. Uitgekiende pr is een van de verklaringen dat veel Nederlanders positief zijn over het corona beleid, terwijl de feiten en archieven laten zien dat ons land deze crisis ronduit middelmatig heeft aangepakt.

Zeker gezien onze uitstekende uitgangspositie (we behoren tot de wereldtop qua geneeskunde, logistiek, et cetera). Het is alsof de selectie van Ajax in de nacompetitie degradatie ontlo

Wordt Vervolgd Deel III

A. van Veelen is journalist