Wie bestuurt de wereld? Wie heeft de macht en Wie heeft het voor het zeggen?

door Ian Bremmer

Vroeger was het een eenvoudige, gemakkelijke vraag om te beantwoorden. Ben ouder dan 45 dan ben je ook opgegroeid in een wereld die gedomineerd werd door twee reuzen. 

De Verenigde Staten bepaalden wat er in de wereld gebeurd en zeiden aan één kant van de muur hoe het moest, de Sovjets zetten de regels op de andere.  En dat was een bipolaire wereld. Het is heel eenvoudig.

Ben je jonger dan 45 en dus opgegroeid toen de Sovjet-Unie al was ingestort, en dat liet de Verenigde Staten achter als de enige supermacht, het domineren van wereldwijde instellingen en ook het uitoefenen van pure macht. En dat was een unipolaire wereld.

En toen ongeveer 15 jaar geleden, werd het allemaal een beetje ingewikkelder.  De Verenigde Staten wilden en konden steeds minder politieagent van de wereld zijn  of de architect van de wereldhandel  of zelfs de cheerleader voor wereldwijde waarden.  Andere landen werden machtiger, en ze konden steeds meer veel van de regels negeren die ze niet leuk vonden, soms zelfs zelf nieuwe regels vaststellen.

Wat is er gebeurd? 

Drie dingen. 

Nummer één, Rusland was niet geïntegreerd in westerse instellingen. Een voormalige grootmacht die nu in zeer ernstige achteruitgang verkeert en ze zijn er boos over. We can argue about whose fault that is, but we are where we are. 

Nummer twee, China werd geïntegreerd in door de VS geleide instellingen op het vermoeden dat naarmate ze rijker en machtiger werden, ze zouden Amerikanen worden. Blijkt dat uiteindelijk niet te kloppen. Ze zijn nog steeds Chinees. En de Verenigde Staten voelen zich daar niet bijzonder comfortabel bij. 

Nummer drie, tientallen miljoenen burgers in de Verenigde Staten en andere rijke democratieën voelde zich achter en in de steek gelaten door globalisering. Dit wordt al tientallen jaren genegeerd. Maar als gevolg daarvan, ze voelden dat hun regeringen en hun leiders meer onwettig waren.

Als je nu naar alle krantenkoppen in de wereld van vandaag kijkt, het aandrijven van al deze geopolitieke spanning en conflict, meer dan 90 procent daarvan komt door deze drie redenen. 

En daarom leven we vandaag in een leiderloze wereld. Maar zoals we zouden kunnen weten, dat zal niet lang meer duren.

Dus wat komt er nu? Wat voor soort wereldorde kunnen we verwachten in de komende tien jaar? Some of what I might say I think will surprise you. Omdat we niet gaan hebben een bipolaire of een unipolaire of zelfs een multipolaire wereld. Als we geen een of twee superkrachten hebben, we hebben geen enkele globale orde. Nee, in plaats daarvan hebben we drie verschillende zaken te overzien, een beetje overlappend en de derde is erg belangrijk zijn voor antwoord op de vraag hoe we gaan leven, wat we denken, wat we willen, en wat we bereid zijn te doen om het te krijgen.

Maar eerst dit. Vandaag de dag hebben we een wereldwijde beveiligingsorder. En the good old and ugly United States en bondgenoten zijn de sterksten. De VS is het enige land ter wereld dat soldaten en matrozen en zijn militaire uitrusting naar elke hoek van die wereld op elk gewenst moment kan sturen. Geen enkel ander land kan dat China probeert het wel en groeit met militaire macht in Azië, maar niet elders. Veel Amerikaanse bondgenoten in Azië maken zich daar zorgen over. En als gevolg daarvan worden ze afhankelijker van de Verenigde Staten voor een beveiligingsparaplu. Na de Russische invasie van Oekraïne, zijn Amerikaanse bondgenoten in Europa steeds bezorgder en afhankelijker van de Verenigde Staten en een door de VS geleide NAVO geworden.

Het Russische leger is natuurlijk een grotere wereldwijde zorg geweest, veel minder vandaag, vooral omdat ze al meer dan 200.000 manschappen en troepen hebben verloren en al die apparatuur en met sancties die het voor hen extreem moeilijk maken om weer op te bouwen. Nu hebben Rusland en China en anderen kernwapens, maar godzijdank is het nog steeds zelfmoord om ze te gebruiken. En als gevolg daarvan, ons veiligheidsbevel is een unipolaire orde en dat zal waarschijnlijk het komende decennium zo bliijven.

Nu op hetzelfde moment dat er een veiligheidsbevel is, er is ook een wereldwijde economische orde. En hier wordt de macht gedeeld. De Verenigde Staten is nog steeds een zeer robuuste wereldeconomie. Maar de VS kunnen hun dominante positie niet militair gebruiken om andere landen te vertellen wat ze economisch moeten doen. De Verenigde Staten en China zijn enorm economisch van elkaar afhankelijk en dus kunnen ze elkaar niet beheersen. Je zult misschien verrast zijn om dit te horen, maar vandaag zijn de handelsbetrekkingen tussen de VS en China eigenlijk op hun hoogste niveau in de geschiedenis.

Nu willen andere landen in de wereld echt graag toegang tot Amerikaanse militaire macht en markten, maar ze willen ook toegang tot de Chinese markt, binnenkort, tegen 2030, waarschijnlijk de grootste ter wereld. En je kunt niet zo goed een koude oorlog voeren als de VS en de Chinezen de enige twee zijn die bereid zijn om het te bestrijden. Toch?

De Europese Unie heeft dus de grootste gemeenschappelijke markt en zij bepalen de regels. En als je daar winstgevende zaken wilt doen, luister je daar ook naar. India speelt economisch gezien een steeds grotere rol op het wereldtoneel. Japan doet er ook nog steeds toe. En in de komende tien jaar, er zal een stijging en val zijn van de relatieve capaciteiten van deze economieën. Maar de wereldwijde economische orde is en blijft een multipolaire orde.

Nu zijn er tussen deze twee orders spanningen omdat de Verenigde Staten hun macht zullen gebruiken in de nationale veiligheid om te proberen meer van de economieën van de wereld naar hun markt te halen. 

En dat gebeurt al bijvoorbeeld bij halfgeleiders en in kritische mineralen en binnenkort ook met TikTok. De Chinezen proberen hun dominante commerciële positie te gebruiken om meer van de wereld diplomatiek op één lijn te brengen. En Japan en Europa en India en alle anderen zullen hun uiterste best doen om ervoor te zorgen dat geen van deze twee orden de andere domineert. En ze zullen ongetwijfeld daarin slagen.

Het gaat tot nu toe over de twee wereldordes die we al kennen en zien, maar er gloort een derde aan de horizon en die is nog veel en veel belangrijker. 

Dat is de digitale wereldorde. En die digitale wereldorde wordt niet gerund door de overheid maar door technologiebedrijven.

We weten allemaal hoeveel militaire steun NAVO-landen hebben Oekraïne voorzien tijdens de oorlog. Maar het zijn technologiebedrijven die de gereedschappen, de tools hebben geleverd waardoor Oekraïne zich kan verdedigen tegen Russische cyberaanvallen. Het zijn technologiebedrijven die de Oekraïense leiders gaven de mogelijkheid om met hun generaals en hun soldaten in de frontlinie te praten. Als die technologiebedrijven er niet waren geweest, zou Oekraïne binnen enkele weken na de oorlog volledig offline zijn geweest. En de vraag is of president Zelensky er vandaag nog zou zijn als hij daar geen beschikking over had gehad.

Technologiebedrijven bepalen of Donald Trump in staat is, in realtime en zonder filter, om met honderden miljoenen mensen te praten terwijl hij zich opnieuw kandidaat stelt voor het presidentschap. Het zijn sociale mediaplatforms en hun vermogen om desinformatie te bevorderen en samenzweringstheorie. Zonder hen hebben we op 6 januari geen rellen in het Capitool. We hebben geen rellen en protestacties in de wereld. Althans niet van deze orde en grootte. In Brazilië hadden wij de opstand van 8 januari nooit gehad. 

Technologiebedrijven bepalen steeds meer onze identiteit.

Onze identiteit wordt nu voor een belangrijk deel bepaald door de natuur en het algoritme. Als je het systeem wilt uitdagen, je kunt niet zomaar autoriteit in twijfel trekken, zoals ons allemaal werd verteld toen we opgroeiden. Vandaag moet je het algoritme in twijfel trekken, en dat is een duizelingwekkende en overstelpende hoeveelheid kracht en vooral ook macht in de handen van deze technology bedrijven. Wat gaan ze met die macht doen? En dat hangt ervan af wie ze willen zijn als ze groot en volwassen zijn.

Dus als China en de Verenigde Staten werken om veel meer macht uit te oefenen over de digitale wereld en technologiebedrijven in die landen zich aansluiten bij die regeringen, eindigt het verhaal in een technologische koude oorlog. En dat betekent dat de digitale wereldorde in tweeën wordt gesplitst.

Als, aan de andere kant technologiebedrijven volharden met wereldwijde bedrijfsmodellen, staat de eerder genoemde digitale wereldorde voor de deur.

Of als de digitale orde steeds dominanter wordt en regeringen eroderen in hun vermogen om te regeren, en we hebben het begin hiervan al gezien, zullen technologiebedrijven de dominante spelers worden op het wereldwijde podium in alle opzichten en we zullen een techno-polaire orde hebben. En dat zal bepalen of we een wereld van grenzeloze kansen hebben of een wereld zonder vrijheid.

Het goede nieuws ??

Is er helaas niet

Er is geen pauzeknop op deze explosieve en ontwrichtende technologieën. Ik weet niet of je dit weet, er zijn om maar een voorbeeld te noemen,  vandaag de dag meer dan 100 mensen in de wereld met de kennis en de technologie om een nieuw pokkenvirus te creëren.

Er is weinig goed nieuws. In elk geval geen goede antwoorden. Maar er zijn wel een paar vragen voor de mensen die dat wel weten. Deze technologie giganten zijn niet alleen mannen met vermogens ter waarde van 50 of 100 miljard dollar of meer. Ze zijn steeds meer de machtigste mensen op de planeet met invloed op onze toekomst. 

En we moeten het weten, gaan ze verantwoording afleggen? Terwijl ze nieuwe en krachtige kunstmatige intelligentie vrijgeven? Wat gaan ze precies doen met deze onvoorstelbare hoeveelheid data die zij in hun centra en databanken hebben opgeslagen? Wat gaan ze ermee doen als het op onze gemeenschappelijke belangen zoals bijvoorbeeld onze gezondheid en koopkracht of nog belangrijker, het klimaat en leefbaarheid aankomt? Of waarvan ik denk dat we ons nu allemaal het meest zorgen moeten maken: Gaan ze deze advertentiemodellen handhaven en doordrukken om het genereren van zoveel inkomsten die ons gewone burgers in producten veranderen  en haat of valse, verkeerde informatie en onze samenleving verspreiden om ons zo,op die manier uit elkaar te scheuren?

Toen de Berlijnse Muur in 1989 viel, was de Verenigde Staten de belangrijkste exporteur van democratie in de wereld. Niet altijd succesvol. Vaak hypocriet. Maar nummer één, niettemin. Tegenwoordig zijn de Verenigde Staten de belangrijkste exporteur van gereedschap geworden die de democratie vernietigen. Is dat het doel van de  nieuwetechnologische leiders, die deze gereedschappen creëren, ontwikkelen en beheersen, vinden die dat goed? Of gaan ze er iets mee doen dat de hele de wereld gemeenschap ten goede komt of alleen hun eigen bankrekening? Dat is de vraag en het antwoord moeten wij weten.

door Ian Bremmer