Ver weg is Suriname toch dichtbij
antonfoek
Washington DC maandag, 29 december 2022—Hij is bijna 64 jaar geleden geboren in Dangogo aan de Saramacca rivier. Natuurlijk van lezen en schrijven kwam daar in het bos toen niets terecht. Maar wat zou het?
Wie wil er nou leren lezen en schrijven als je in het bos toch al alles hebt wat je van het leven zou willen. Je bent er vrij en de lucht en water is er zuiver. Er is in elk geval geen stress. Vrijwel iedereen in die paradijs achtige idylle zou dat graag willen. Terwijl je opgroeit speel je wat, je jaagt en baadt in de rivier.
Neen, echt zorgen ken je niet.
Dus toen het antroplogen echtpaar Sally en Richard Price uit Amerika, na twee jaar veld onderzoek in het Surinaamse bos aan de vader van Adiante Franszoon vroegen hoe ze hem terug konden betalen voor de waardevolle en onschatbare diensten die hij en zijn zoon hen hadden bewezen, schoot Adiante met vliegende vaart uit de bocht en zei: “ Ik wil wel met jullie mee naar Amerika om verder onderwijs te krijgen. Ik wil wel leren lezen en schrijven “.
De antropologen dachten een dag na en zeiden dat ze het in orde zouden maken. Eerst wilden ze niet.
Gerelateerde berichten:
![Aai-, dear, dear Steven, My esteem and respect for you, since the days when I visited you when you still studied so incredibly hard in the U.S. of A. and to which I even devoted a radio story, is boundlessly great. Your statement about suspending parliament in Suriname to save the country in various areas is in principle good and interesting. But now that I try to think about it further and deeper, I believe that other solutions must be found and sought after. 01) After the Second World War, the IMF, as an offshoot of Bretton Woods, saved Western Europe from ruin and poverty with good and respectful management of the money. So your comment that they are good for nothing is not entirely correct. I really understand very well that times have changed, but still. The distribution of wealth, albeit in fits and starts in Europe, is much better now in 2023 than elsewhere. And some countries prosper. 02) However, suspending parliament for five years is a very big question mark. Plans to return power to parliament after a certain time – such as the five years you are talking about – have already been tried and implemented in various countries. It is true: the economy could flourish again and achieve growth. But: [ what could be the results and at what human costs ] That’s why social history is so interesting. On our own continent: 01) Brazil 1964 with Marshal Castelo Branco and his successors lasted until 1989, the generals also had the plan to make it only five years. I was able to shake the hand of the last general in question Joao Figueiredo and still have a sore arm left. It is true that the economy has grown enormously and Brazil has been able to join the so-called BRIC countries thanks to a great variety of factors, mainly from the private sector and has quickly overtaken us in Suriname. But the better distribution of wealth was not due to the generals, but to an economist and president, Fernando Henrique Cardoso, who inspired Lula to better distribute the proceeds of taxes and all other incomes and, in return, demanded that the poor had to send their children to school and feed them well. ( And training of teachers, of course ) In this way, 38 million people have been lifted out of severe poverty.](https://antonfoek.com/storage/2023/02/Suspending-parliament-in-Suriname-150x150.jpg "Schorsing van het parlement in Suriname - Voor- en nadelen in de historische context")
Wat moest zo’n jongen ook – 23 was hij inmiddels – in Boston waar het winter is, waar het koud en donker en nat van de regen is, waar veel sneeuw ligt in de wintermaanden en waar niets, maar dan ook niets behalve een paar souvenirs in hun koffers aan Suriname doen denken.
PASPOORT
Maar ze zouden er over nadenken en zeiden even later dat ze het in orde zouden gaan maken. Eerst een paspoort en toen een visum aanvraag regelen. Dat heeft wel een jaar geduurd want dat was gemakkelijker gezegd dan gedaan.
Dus zo kwam Adiante Franszoon uit Dangogo uiteindelijk terecht in Boston, een wetenschappelijk centrum in Massachusetts.
Hij werd ingeschreven op een school voor volwassenen en leerde binnen de korste keren lezen en schrijven. Toen dat gedeelte achter de rug was en hij dat beheerstte, was zijn honger naar verder leren nog steeds niet gestild.
“ Het was alsof iets tegen me zei dat ik verder moest gaan, steeds verder omdat er zoveel meer in het leven is dan alleen maar lezen en schrijven. Ik ging dood van de heimwee naar Suriname en naar het bos, maar besloot toch te blijven “, zegt hij aan de telefoon en nodigt ons uit hem zondag persoonlijk op te komen zoeken als hij aan het werk is aan de Eastern Market vlak onder het Capitool in de Amerikaanse hoofdstad Washington DC.
Dus als we daar aankomen kan ik al van verre een soort Waterkant lach van je welste horen en hem daar meteen aan identificeren.
Trouwens op een grote banner boven zijn stad staat met grote letters geschreven: Surinamese carved woods.
Hij vertelt verder hoe hij verder ging studeren en na High School en na College terecht kwam op de Johns Hopkins Universiteit in Baltimore waar hij business administration ging studeren. Ook dat ging hem goed af.
Maar toen.
Toen moest hij de arbeidsmarkt op. Hij zou het in Suriname gaan proberen, maar dat lukte niet omdat het Surinaamse leger tegen de bos bewoners meende te moeten optreden en velen van zijn familie leden zijn aan de hand van de militairen omgekomen.
FAMILIE BEZOEK
Kortom: hij kwam Suriname niet meer in. Zijn overgebleven familie kon hij alleen maar in Frans Guyana bezoeken. Maar daar heb je nog geen werk mee.
En terug in Amerika vond je niet zomaar werk op zijn inmiddels vergevorderde leeftijd. Dus viel hij terug op wat hij thuis in Dangogo als kleine jongen had geleerd en ging weer aan houtsnijwerk doen.
“ Ik wilde mijn kunst uit Suriname dichterbij Amerika brengen en besloot naar de markt te gaan “, zegt hij nu, “ veel van mijn vroegere vrienden zijn nu client van mij en werken nu bij de grote banken en internationale instituten in Washington DC , “ ik wilde Saramacca dichter bij Washington brengen en de traditie van mijn voorouders, mijn roots op mijn eigen manier aan het Amerikaanse publiek kenbaar maken. Ondanks alles wat er in het verleden gebeurd is ben ik toch trots op mijn land “.
Inmiddels heeft hij verschillende tentoonstellingen gehad. In het Museum van Afrikaanse Kunst op het prestigieuze Smithsonian Instituut in de Amerikaanse hoofdstad. Op het Cherry Blossom Festival in Washington DC de Walters Art Gallery, Baltimore, het Fondo del Sol Museum in Washington, en ook in de Maya Gallery, hier in Washington.
Dat is niet niks voor zo’n jongen die eigenlijk alleen maar nieuwsgierig was om te leren lezen en schrijven.
Natuurlijk, hoe kon het ook anders: hij heeft eveneens verschillende prijzen gewonnen voor zijn werk onder andere van Alcoa.
Zijn werk bestaat uit dezelfde soort zaken die je kan kopen op weg van de stad naar Zanderij. Kammen, gekerfde kalebassen, boek en cd kasten, spiegels, tafels en djaroesoestoelen.
UNIEKE MOTIEVEN
Alleen; die motieven die ik maak zijn uniek en vind je niet in Suriname “, zegt hij, “ die ontwerp ik hier en vind je nergens anders “.
De meeste bezoekers op de markt kijken in verbazing hoe hij werkt. Zijn Stanley mesje gaat snip, snip, snip en binnen een paar verbazingwekkende tellen heeft hij de rand van een spiegel of tafel bewerkt op de manier waarvan hij denkt dat het bij zijn cliënten tevredenheid oproept.
De omstanders kijken bewonderend toe, lachen en geven commentaar. Een dame pakt meteen haar chequeboek en schrijft een cheque uit voor de aanbetaling van een tafel die 2.800 dollar moet opbrengen.
Ze krijgt het dinsdag thuis, als hij het zelf aflevert met zijn eigen verhuisbureau. Want van kunst alleen kun je niet echt goed leven. Dus doet hij ook aan verhuizingen. Maar daar heeft hij hulp voor omdat de jaren nu eenmaal zijn gaan meetellen
Adiante is een geliefd figuur geworden op de markt hier. Zijn lach werkt aanstekelijk. Bezoekers zeggen dat ze dankzij hem naar Suriname zouden willen gaan.
Hij denkt dat-ie hier oud gaat worden, omdat het hem uitendelijk en na al die jaren in Amerika wel bevalt. Hij mist Suriname nog steeds en is onlangs voor drie maanden terug geweest omdat hij inmiddels niet meer bang is voor de militairen.
“ Het land is zo veranderd en mi koembate drapé, maar toch. Ik heb hier mijn krachtie en mijn koni gevonden. Het was wel leuk om terug te gaan, ma djaso e kaar mi ook toe. Dat is een groot dilemma voor mij “, zegt hij en dat als hij echt vreselijk veel heimwee heeft, hij maar een roti gaat eten bij die mensen uit Trinidad of gaat dansen bij zijn vrienden uit Puerto Rico.
Niet veel Surinamers komen hier langs. Ze weten het niet of hebben geen belangstelling voor hem. Maar dat is hem om het even.
Als het even kan, is Suriname zo dichtbij dat hij die rivier waar hij heeft leren jagen en leven, gewoon kan ruiken.
Alsof hij weer thuis in het bos is, terwijl hij in werkelijkheid onder de rook van het Capitool in Washington zit, waar de beslissingen worden genomen die het wankele evenwicht in de hele wereld bepalen.
Anton JieSamFoek