Op Zoek Naar een Nieuwe Baan

De Stem van Beijing

Amsterdam, 18 Feb. 2021– 

The Man who Stayed Behind, is het verhaal van Sidney Rittenberg, die man die mij thuis bij hem vlakbij Seattle in de Amerikaanse staat Washington ontving en mij zijn verhaal vertelde. Hoe hij in de jaren dertig van de vorige eeuw was overgelopen vanuit het Amerikaanse leger en uiteindelijk de rechterhand van partij voorzitter Mao is geworden en hoe die de buitenlanders zou gebruiken het echte verhaal van China te vertellen. Tot twee keer toe heeft Rittenberg echter 16 jaar in solitaire gevangenschap doorgebracht. Ook op last van Mao.  

Voor westerse journalisten, gedemoraliseerd door eindeloze bezuinigingen, biedt China Global Television Network een aantrekkelijk vooruitzicht, met concurrerende salarissen om te werken in ultramoderne speciaal gebouwde studio’s in Chiswick, West-Londen. 

CGTN – zoals de internationale tak van China Central Television (CCTV) in 2016 werd omgedoopt – is het meest spraakmakende onderdeel van China’s snelle media-expansie over de hele wereld, wiens doel, in de woorden van president Xi Jinping, is om verhaal goed ”. In de praktijk lijkt het goed vertellen van het verhaal van China veel op het dienen van de ideologische doelen van de staat.

Decennialang was Peking’s benadering om zijn imago vorm te geven defensief, reactief en grotendeels gericht op een binnenlands publiek. De meest zichtbare uiting van deze inspanningen was de letterlijke verdwijning van inhoud in China: buitenlandse tijdschriften met eruit gescheurde pagina’s, of het BBC-nieuws dat zwart flikkerde wanneer het verhalen uitzond over gevoelige onderwerpen zoals Tibet, Taiwan of de moord op Tiananmen in 1989 niet in de laatste plaats over de concentratie kampen waar de Islamitische Oeigoeren zijn opgesloten. Beijing’s ruwe instrumenten waren binnenlandse censuur, officiële klachten bij het hoofdkantoor van nieuwsorganisaties en het uitzetten van correspondenten uit China.

Maar de afgelopen tien jaar heeft China een meer verfijnde en assertieve strategie uitgerold, die steeds meer op een internationaal publiek is gericht. China probeert de wereldwijde informatieomgeving opnieuw vorm te geven met massale infusies van geld – het financieren van betaalde advertorials, gesponsorde journalistieke berichtgeving en zwaar gemasseerd positieve berichten van boosters. Terwijl in China de pers steeds strenger wordt gecontroleerd, heeft Peking in het buitenland geprobeerd de kwetsbaarheden van de vrije pers in zijn voordeel uit te buiten.

In de eenvoudigste vorm houdt dit in dat je moet betalen voor Chinese propagandasupplementen die in tientallen gerespecteerde internationale publicaties zoals de Washington Post verschijnen. De strategie kan ook meer verraderlijke vormen aannemen, zoals het planten van content van het door de staat gerunde radiostation China Radio International (CRI) op de ether van ogenschijnlijk onafhankelijke omroepen over de hele wereld, van Australië tot Turkije.

Ondertussen cultiveren lobbyisten in de VS, die worden betaald door door China gesteunde instellingen, vocale supporters die bekend staan als ‘woordvoerders van derden’ om de boodschap van Peking over te brengen en proberen ze de populaire percepties van de Chinese overheersing in Tibet te beïnvloeden. China streeft ook journalisten van over de hele wereld na met volledig betaalde rondleidingen en, misschien wel het meest ambitieuze van allemaal, gratis afgestudeerden in communicatie, waarbij elk jaar tientallen buitenlandse verslaggevers worden opgeleid om ‘het verhaal van China goed te vertellen’.

Sinds 2003, toen er herzieningen werden aangebracht in een officieel document waarin de politieke doelen van het Volksbevrijdingsleger werden uiteengezet, is de zogenaamde ‘mediaoorlogvoering’ een expliciet onderdeel van de militaire strategie van Peking. Het doel is om de publieke opinie in het buitenland te beïnvloeden om buitenlandse regeringen ertoe aan te zetten het beleid gunstig te maken voor de Chinese communistische partij. “Hun kijk op nationale veiligheid houdt een voorrang in de wereld van ideeën in”, zegt voormalig CIA-analist Peter Mattis, die nu fellow is in het Chinese programma bij de Jamestown Foundation, een op veiligheid gerichte denktank in Washington. “Het hele punt van het uitdrijven van dat soort propaganda is om beslissingen die tegen de Volksrepubliek China ingaan, uit te sluiten of te onderdrukken.”

Soms houdt dit traditionele censuur in: mensen met afwijkende meningen intimideren, hardhandig optreden tegen platforms die ze zouden kunnen vervoeren, of gewoon die verkooppunten verwerven. Peking heeft ook geduldig zijn controle over de wereldwijde digitale infrastructuur vergroot via Chinese particuliere bedrijven, die de omschakeling van analoge naar digitale televisie in delen van Afrika domineren, televisiesatellieten lanceren en netwerken van glasvezelkabels en datacenters bouwen – een ” digitale zijderoute ”- om informatie over de hele wereld te verspreiden. Op deze manier vergroot Peking zijn greep, niet alleen op nieuwsproducenten en de productiemiddelen van het nieuws, maar ook op de transmissiemiddelen. Hoewel het propaganda-offensief van Peking vaak als onhandig en ronduit saai wordt afgeschud, onderzoek onderstreept het granulaire karakter en de ambitieuze schaal van haar agressieve streven om de mondiale informatieorde opnieuw te tekenen. Dit is niet alleen een strijd om klikken. Het is bovenal een ideologische en politieke strijd, waarbij China vastbesloten is zijn “discoursmacht” te vergroten om te vechten tegen wat het ziet als decennia van onbetwist westers media-imperialisme.

Louise Lim in Hong Kong

&

Julia Bergin in Australia