Visit Xinjiang Province Holidays

The Boys from Beijing

Kleuterscholen, ambachtsmarkten, hightechbedrijven, waterkrachtcentrales … politieke indoctrinatiekampen? 

Dit zijn enkele van de bezienswaardigheden die internationale journalisten ronddwalen wanneer ze deelnemen aan volledig betaalde reizen naar China. Het motief van deze uitnodigingen is, in de mantra van de Chinese president Xi Jinping, om “een goed China-verhaal te vertellen” aan de buitenwereld.

In het verleden zou dat goede China-verhaal zijn verteld door middel van onhandige communistische partij propaganda die werd uitgezonden op de door de staat gerunde nieuwsuitzendingen. Maar tijdens ons onderzoek voor de Internationale Federatie van Journalisten, ontdekten we dat Peking het vertellen van verhalen steeds meer uitbesteedt aan buitenlandse journalisten, die hun berichten vaak in hun eigen taal versterken op de pagina’s van hun eigen nieuwsuitzendingen.
Bij een rondetafelgesprek in Myanmar waren alle aanwezige journalisten op volledig betaalde reizen naar China geweest. Eentje was er negen keer geweest. Op dat moment realiseerden we ons hoe systematisch en verfijnd China’s wereldwijde outreach-campagne was geworden. 

In feite zeiden journalisten in de helft van de 58 landen die we hebben ondervraagd, dat ze op dergelijke reizen waren geweest. Veel van de berichtgeving die naar buiten kwam, was positief. Terwijl sommigen onder de indruk waren van de moderniteit en technologische ontwikkelingen van China, zeiden anderen dat ze overeenkomsten hadden ondertekend waarin ze beloofden geen kritische rapporten te schrijven. Het is vermeldenswaard dat in een tijd waarin de budgetten voor buitenlandse rapportage slinken, bijna alle deelnemers van mening waren dat deze tours gunstig waren voor hun nationale media.

Meer dan 120 Amerikaanse journalisten zijn ook op dergelijke tours geweest, evenals ten minste 28 Australische journalisten.

Onze analyse suggereert echter dat Peking zich richt op journalisten uit ontwikkelingslanden met repressieve, ineffectieve regeringen, in het bijzonder degenen die zich hebben aangesloten bij het enorme wereldwijde infrastructuurproject, het Belt and Road Initiative. 

Onder de titel “Silk Road Celebrity China Tours” heeft Peking zelfs moslim journalisten meegenomen naar de heropvoedingskampen waar maar liefst 1 miljoen Oeigoeren worden gehouden. In veel gevallen herhalen de rapporten die ze toen schreven getrouw de gesprekspunten van Peking. “Ze schreven allemaal over hoe mooi [Xinjiang] is] of over bepaalde verhalen waarin China werd geprezen omdat het de terroristen neersloeg”, merkte een Filipijnse journalist op.

Deze journalisten eindigen vaak in een dubbele spagaat, waarbij hun aanwezigheid wordt aangewend voor binnenlandse propagandadoeleinden. Twaalf verslaggevers die het heropvoedingskamp in januari 2019 bezochten, zagen hun gezichten spatten in het belangrijkste nieuwsbericht van de nationale avond televisie van China terwijl ze glimlachend gedetineerden in trainingspakken interviewden.

Over de hele wereld worden journalistieke vakbonden en organisaties in hun behoeften voorzien – wat ze ook mogen zijn – door Chinese entiteiten, vaak met de betrokkenheid van lokale Chinese ambassades. Dit omvat het hele spectrum van een paar computers en bandrecorders die zijn gedoneerd aan een journalistieke vakbond in het kleine Guinee-Bissau, tot aan een ultramoderne studio die met Chinese financiering is gebouwd voor de Kenya Broadcasting Corporation. Een derde van de ondervraagde journalistieke vakbonden was benaderd om memoranda van overeenstemming met Chinese entiteiten te ondertekenen.

De betrokkenheid van China bij de overzeese media groeit bijna sneller dan het kan worden gevolgd. Er zijn coproducties, joint ventures, door China gesponsorde televisie- en radioshows en zelfs door China gefinancierde nieuwsuitzendingen zoals de Pauk Phaw-krant in Myanmar. Chinese bedrijven gebruiken ook apps en browsers om digitale doelgroepen vast te leggen. In India heeft de UC News-browser – die in het Hindi en 15 andere lokale talen is – 50 miljoen gebruikers. Ondanks botsingen aan de grens, is het moeilijk om een enkel verhaal te vinden over de grens spanningen tussen China en India.

Dergelijke media-ondernemingen lopen het risico een belemmering te vormen voor wereldwijde nieuws bezorging systemen, waardoor mogelijk andere verhalen buiten de favoriete versie van Peking worden ontkend, terwijl Chinese invloed wordt ingebed in media-ecosystemen ver buiten de grenzen. 

Op deze manier verandert Peking het wereldwijde nieuws landschap. 

We gebruiken vaak Engelstalige uitvoer als onze maatstaf, maar de opkomst van Peking in andere talen is grotendeels onopgemerkt gebleven. In de afgelopen maanden worden er niet alleen de informatiecampagnes gevoerd in het Engels, maar ook in andere talen, zoals Italiaans en Arabisch. Het uiteindelijke doel is zowel ideologisch als geopolitiek; China dringt aan op zijn eigen journalistieke model als alternatief voor de liberale westerse manier van rapporteren, en hoopt tegelijkertijd positieve berichtgeving over zijn projecten om te zetten in stemmen in het voordeel van multilaterale instellingen zoals de Verenigde Naties.

In een tijd waarin nieuwsorganisaties worden verarmd, kunnen verslaggevers die Chinese gastvrijheid accepteren, het risico lopen hun eigen journalistieke idealen in gevaar te brengen. Het is misschien overmoed dat onafhankelijke verslaggevers denken dat ze aan deze reizen kunnen deelnemen zonder de boodschappen van Peking te internaliseren. Maar juist door hun aanwezigheid zijn ze instrumenten van een Chinese staat die ze in binnenlandse propaganda gebruikt om zijn eigen legitimiteit te versterken.  Terwijl China zijn investeringen in nieuws productie en -distributie over de hele wereld vermenigvuldigt, kan zijn vooruitgang het journalistieke model van de vierde stand alleen maar verzwakken.

AF

10 feb 2021

met dank aan Louise Lim in HongKong